Wzgórza Włodzickie

Góry i wzgórza

Wzgórza Włodzickie to fascynujące i malownicze pasmo górskie, które stanowi część większego kompleksu Sudetów Środkowych. Położone w południowo-zachodniej Polsce, w urokliwym województwie dolnośląskim, są one znane nie tylko ze swej unikalnej przyrody, ale także z bogatej historii.

Wzgórza te są zlokalizowane w gminie Nowa Ruda, co czyni je popularnym celem dla turystów poszukujących górskich wędrówek i kontaktu z naturą. Dzięki niewielkiej wysokości oraz różnorodnym szlakom, stanowią doskonałe miejsce zarówno dla doświadczonych wędrowców, jak i dla rodzin z dziećmi.

Opis

Wzgórza Włodzickie to malownicze pasmo górskie, które wyróżnia się swoją niewielką wysokością, nieprzekraczającą 800 metrów nad poziomem morza. Z powierzchnią wynoszącą ponad 70 km², obszar ten znajduje się w dorzeczu rzeki Włodzicy oraz jej dopływów, w północno-zachodniej części ziemi kłodzkiej. Pasmo to jest usytuowane pomiędzy Górami Suchymi a Wzgórzami Wyrębińskimi.

Przebieg Wzgórz Włodzickich rozciąga się na długości około 20 km, od miejscowości Świerki aż po rejony Gorzuchowa. Granice tej malowniczej krainy wyznaczają różne pasma górskie: od południowego zachodu sąsiaduje z Górami Suchymi oraz Obniżeniem Ścinawki, zaś od południowego wschodu styka się z Kotliną Kłodzką. Z północno-wschodniej strony, Wzgórza Włodzickie oddzielone są doliną Włodzicy od Gór Sowich, w tym Garbem Dzikowca oraz popularnymi Wzgórzami Wyrębińskimi.

Część północno-zachodnia tego pasma tworzy wyraźny grzbiet, którego kulminacją jest Włodzicka Góra, wznosząca się na wysokość 757 m n.p.m. W centralnej części pasma znajduje się Obniżenie Noworudzkie, natomiast na południowym wschodzie, od Obniżenia Noworudzkiego aż do Obniżenia Bożkowa, rozciąga się drugi segment kopulastych wzgórz. W tym miejscu znajdują się interesujące szczyty, takie jak Góra św. Anny (647 m n.p.m.), Góra Wszystkich Świętych (648 m n.p.m.), oraz Kościelec (586 m n.p.m.).

Najniższe obszary tego pasma, znajdujące się na południowym wschodzie, skrywają w sobie kolejne wzniesienia, takie jak Wilkowiec (598 m n.p.m.), Tylna (556 m n.p.m.), Chmielnik (408 m n.p.m.) oraz Grodziszcze (396 m n.p.m.). Cała ta różnorodność wzniesień czyni Wzgórza Włodzickie wyjątkowym miejscem dla miłośników przyrody i turystyki górskiej.

Budowa geologiczna

Wzgórza Włodzickie to obszar o bogatej geologicznej historii, znajdujący się w obrębie niecki śródsudeckiej oraz metamorfiku kłodzkiego. Ich struktura jest niezwykle różnorodna i skomplikowana.

Główne składniki geologiczne tego regionu obejmują prekambryjskie gnejsy, amfibole i diabazy, które występują w asocjacjach z zieleniącymi się skałami. W skład geologiczny wchodzą również łupki łyszczykowe, fyllity oraz wapienie, co wskazuje na bogate procesy formacyjne, które miały miejsce w przeszłości.

Na podnóżu wzgórz znajdują się warstwy osadowe pochodzące z epok dewońskiej, karbońskiej i permskiej, wśród których wyróżniają się piaskowce, zlepieńce oraz mułowce. Obecność łupków kwarcowych oraz lidytów stanowi dodatkowy element kompleksowej budowy geologicznej tego terenu.

Na wzgórzach leży także kilkusetmetrowa płyta piaskowców górnokredowych, która została osadzona podczas ostatniej transgresji morskiej. Warto zauważyć, że w trzeciorzędzie te osady zostały znacząco zdyslokowane.

Surowce mineralne

W rejonie Wzgórz Włodzickich można znaleźć interesujące zasoby mineralne. W wielu lokalizacjach zlokalizowane są niewielkie kamieniołomy, w których przez lata wydobywano czerwone piaskowce, znane również jako „piaskowce budowlane”.

Te piaskowce przyczyniły się do powstania licznych inżynieryjnych konstrukcji, a wiele wiaduktów kolejowych oraz innych obiektów użyteczności publicznej w okolicy zostało wzniesionych z ich wykorzystaniem.

Dodatkowo, na północnym stoku Włodzickiej Góry można natknąć się na nieczynny kamieniołom melafiru, który jest świadectwem dawnych praktyk wydobywczych w tym regionie.

Rzeźba

Wzgórza Włodzickie to niezwykle interesujący obiekt geologiczny, który cechuje się strukturą monolitu. Geologia tego regionu ukazuje, że oś wzgórz jest zgodna z kierunkiem zrębu uskoku sudeckiego, przebiegającego od północnego zachodu w kierunku południowego wschodu. Teren jest w dodatku poprzecinany przez rzeki, takie jak Włodzica oraz Dzika, co dzieli blok geologiczny na trzy oddzielne części. Dzięki temu wzgórza te kontrastują z otaczającymi je górami, w tym z Kamiennymi na południowym zachodzie oraz z Sowimi na północnym wschodzie. Warto dodać, że najwyższe wzniesienia w tym regionie nie przekraczają 800 m n.p.m.

Wśród szczytów Wzgórz Włodzickich można wymienić:

Krajobraz

Obszar Wzgórz Włodzickich charakteryzuje się górzystym krajobrazem, wypełnionym licznymi przełomami rzek, które dzielą teren na trzy segmenty. Jest to region o umiarkowanym zagęszczeniu ludności, z niewielkimi obszarami zalesionymi, głównie w okolicach wysuniętych wzniesień.

Dominującym elementem krajobrazu są łąki oraz użytki rolne, które są oddzielone od siebie naturalnymi miedzami. W północno-zachodniej części, Włodzicka Góra wyróżnia się sztucznym lasem świerkowym, co nadaje jej specyficzny charakter. Na samym szczycie tej góry znajdują się także pozostałości po dawnym kamieniołomie, które świadczą o przeszłych działalnościach w tym regionie.

W najmniej zaludnionej części tych wzgórz zachowały się ślady po Państwowym Gospodarstwie Rolnym, które zostało zamknięte pod koniec XX wieku. Te relikty przeszłości wciąż są widoczne w ukształtowaniu terenu i dodają miejscu historycznego kontekstu.

Wody

Wzgórza Włodzickie charakteryzują się rozbudowaną siecią wodną, dzięki której regionalny ekosystem zyskuje na różnorodności. Włodzica oraz Ścinawka, wraz z ich dopływami, odgrywają kluczową rolę w odwadnianiu tej okolicy.

Te wody spływają w kierunku południowo-wschodnim do dorzecza Nysy Kłodzkiej, natomiast Bystrzyca, to kolejny istotny element hydrografii tego regionu, kierująca swoje wody na północ, do dorzecza Odry.

Warto również zauważyć, że na wzgórzach znajdują się liczne źródła rzek Włodzicy i Bystrzycy, które są istotnym źródłem wody w rejonie.

Komunikacja

Komunikacja w rejonie Wzgórz Włodzickich obejmuje kilka kluczowych elementów. Linia kolejowa nr 286 łączy Kłodzko z Wałbrzychem i wznosi się od Kłodzka, by następnie prowadzić podnóżem południowego zbocza. W okolicy przełomu Włodzicy trasa zmienia kierunek i przemieszcza się na północne zbocze wzgórza w stronę Wałbrzycha.

W obrębie infrastruktury drogowej wyróżniamy dorwa wojewódzkie. Droga nr 381 przemyka przez północno-wschodnią część podnóża wzgórza, a droga nr 385 ma swoje przejście przez wspomniany przełom Włodzicy. Na południowo-zachodnim zboczu, równolegle do wzgórz, biegnie malownicza lokalna trasa, która łączy miejscowości Świerki i Włodowice, prowadząc malowniczą doliną Marcowskiego Potoku.

Klimat

Klimat Wzgórz Włodzickich charakteryzuje się umiarkowanym środkowoeuropejskim typem górskim, na który wpływają również masy powietrza z oceanu. Jest to obszar, gdzie zachmurzenie osiąga średnie wartości, szczególnie w miesiącach jesienno-zimowych, natomiast w lecie występuje ich najmniejsza ilość.

Opady atmosferyczne często występują z towarzyszącymi im gwałtownymi burzami i wyładowaniami. Wysokie opady, umiarkowane średnie roczne temperatury oraz specyficzne położenie geograficzne, a także wysokość terenu tworzą sprzyjające warunki dla rozwoju bogatej flory i fauny w tym regionie.

  • maksimum termiczne występuje od lipca do września, z średnią temperaturą wynoszącą około 19 °C,
  • minimum termiczne ma miejsce w styczniu i lutym, z średnią temperaturą powietrza wynoszącą około −7 °C,
  • średnia temperatura roczna oscyluje w okolicach 7 °C,
  • czas trwania zimy wynosi od 15 do 18 tygodni,
  • okres wegetacyjny rozpoczyna się w drugiej dekadzie kwietnia i trwa około 185 dni,
  • lato termiczne trwa około 8 tygodni,
  • roczne opady wynoszą od 500 do 600 mm,
  • maksimum opadów przypada na lipiec,
  • minimum opadów występuje w lutym,
  • zaleganie śniegu trwa średnio około 50 dni,
  • dodatkowo dominujące wiatry są południowo-zachodnie.

Ludność

Rejon wzgórz charakteryzuje się wysokim stopniem różnorodności ludnościowej. Po zakończeniu II wojny światowej obszar ten stał się miejscem osiedlenia dla osób z różnych zakątków Polski.

Wśród nowo przybyłych można wyróżnić mieszkańców centralnej Polski, którzy z powodu przemian politycznych i społecznych zostali zmuszeni do migracji. Kolejnym znaczącym segmentem ludności są przymusowo przesiedleni Polacy z Kresów, którzy poszukiwali nowego miejsca do życia.

Warto również zaznaczyć obecność osób powracających z emigracji, w tym licznej grupy polskich górników, którzy wcześniej pracowali we Francji. Również niemal wszyscy znajdujący się tu niemieccy górnicy, którzy wykonywali swój zawód w lokalnych kopalniach węgla kamiennego, wciąż pozostają częścią społeczności tego regionu.

Ogólnie rzecz biorąc, większość mieszkańców osiedliła się w środowisku wiejskim, co nadaje temu rejonowi specyficzny charakter i atmosferę, odzwierciedlającą zarówno jego historyczne korzenie, jak i przybyłych tam osadników.

Historia

W pobliskim wzgórzu koło wsi Świerki w 1807 roku, podczas konfliktów napoleońskich, miała miejsce istotna potyczka między oddziałami pruskimi a Bawarczykami, którzy walczyli w służbie Napoleona.

W wyniku tego starcia, oddziały pruskie zostały rozproszone i zmuszone do odwrotu w kierunku Gór Suchych, prowadząc do ich praktycznego uwięzienia przez przeciwnika.

Atrakcje turystyczne

Wzgórza Włodzickie to region obfitujący w niezwykłe atrakcje turystyczne, które przyciągają miłośników przyrody i widoków. Warto zwrócić uwagę na kilka szczególnych miejsc:

  • Włodzicka Góra (757 m n.p.m.) – znana jako punkt widokowy, na którym znajduje się również wieża widokowa,
  • Dolina Marcowskiego Potoku – malownicza dolina stworzona przez naturę,
  • Góra Wszystkich Świętych (648 m n.p.m.) – z wieżą widokową, która dostarcza niezapomnianych widoków,
  • Góra św. Anny (647 m n.p.m.) – również z wieżą widokową, znana z pięknych krajobrazów,
  • Przełom Włodzicy – malowniczy przełom, który zachwyca zarówno przyrodą, jak i widokami,
  • Budynek stacji kolejowej w Świerkach, Ludwikowicach Kłodzkich oraz Nowej Rudzie, które mają swoją własną historię oraz architekturę,
  • Ruiny wieży widokowej na górze Grodziszcze (396 m n.p.m.) – pozostałość po przedwojennych czasach, która zachwyca turystów.

Z wielu bezleśnych szczytów i stoków tych wzgórz można podziwiać rozległe panoramy Gór Sowich, Gór Suchych, Kotliny Kłodzkiej oraz Gór Stołowych, Kotliny Broumovskiej i innych pasm górskich. Z wież widokowych dostrzec można również Karkonosze oraz Masyw Śnieżnika.

Warto zaznaczyć, że walory widokowe Wzgórz Włodzickich zostały dostrzegane już w ubiegłym stuleciu. Zachowane pozostałości przedwojennego zagospodarowania turystycznego, takie jak wieże widokowe, schroniska i drogowskazy, dziś stanowią atrakcję dla turystów. Na szczególną uwagę zasługują także dwie kaplice odpustowe, a także szereg krzyży i kapliczek przydrożnych oraz zabytki znajdujące się w Nowej Rudzie, Bożkowie i ich okolicach.

Zabytkowe obiekty

W regionie Wzgórz Włodzickich znajduje się wiele cennych zabytków, które przyciągają turystów oraz miłośników historii. Wśród najważniejszych obiektów można wymienić:

Te historyczne miejsca tworzą niepowtarzalny klimat regionu i stanowią niezapomniane atrakcje dla odwiedzających. Każdy z tych obiektów ma swoją unikalną historię oraz znaczenie, czyniąc z Wzgórz Włodzickich miejsce warte odkrycia.

Miejscowości

Na terenie Wzgórz Włodzickich znajduje się wiele urokliwych miejscowości. Oto niektóre z nich:

  • ludwikowice kłodzkie,
  • włodowice,
  • świerki,
  • krajanów,
  • sokolica,
  • dworki,
  • jaworów,
  • bieganów,
  • bożków,
  • nowa ruda.

Przypisy

  1. Szcz. [dostęp 22.08.2024 r.]
  2. Informacje ogólne. um.nowaruda.pl. [zarchiwizowane z tego adresu 25.01.2009 r.]
  3. Po Wzgórzach Włodzickich. neurode.private.pl. [zarchiwizowane z tego adresu 05.06.2008 r.]

Oceń: Wzgórza Włodzickie

★★★★★
Średnia ocena:4.45 Liczba ocen:9